Obchodzony już od ponad stu lat Międzynarodowy Dzień Kobiet co roku powinien nas skłaniać, zgodnie z intencją ONZ, do „refleksji nad postępem dokonanym w dziedzinie praw kobiet”. Przy okazji warto jednak też zastanowić się głębiej nad pozycją współczesnych kobiet, ich potrzebami, aspiracjami i marzeniami.
Obraz świata kobiet wyłania się dość wyraźnie z całej gamy badań, które były prowadzone w ostatnich latach. Jakie więc są współczesne Polki? Na pewno przemęczone – pod względem ilości codziennych zajęć i obowiązków sytuacja kobiet na przestrzeni lat nie zmienia się znacząco. Jak zauważyli autorzy badania „Siła kobiet”, przygotowanego przez Mobile Institute, gdyby zsumować aktywności, jakie Polki wykonują w ciągu dnia, doba musiałaby mieć 36 godzin. Są też silne, odważne i świadome swojej wartości. Aż 7 na 10 Polek zgadza się ze stwierdzeniem, że ważne decyzje podejmują same, a 71% z nich uważa, że w życiu warto ryzykować i być odważnym w podejmowaniu trudnych decyzji – to z kolei wynik badań prowadzonych przez firmę Promedica24.
Te cechy znajdują potwierdzenie również w innych badaniach – „Women Power – o sile kobiet”, przeprowadzonych i opublikowanych w lutym 2023 r. przez serwis Prezentmarzeń. Aż 66 procent pań to osoby „pewne siebie”, 29 proc. „otwarte na nowe wyzwania”, 25 proc. – „nieugięte w dążeniu do celu” i 21 proc. „samoświadome”.
Kobiety chcą żyć według własnych zasad i rozwijać swoje pasje (39 proc.), a także chcą być wolne i rozwijać się zawodowo (21 proc.). Ważne jest dla nich również spokój i stabilne życie (22 proc.), ale chcą stworzyć dom i rodzinę (18 proc.). Starają się pogodzić życie zawodowe z rodzinnym (42 proc.), ponieważ praca jest dla nich ważna (31 proc.). Panie starają się również aktywnie rozwijać swoje kompetencje zawodowe – uczestniczą w szkoleniach i webinarach (37 proc.), kończą dodatkowe studia. W pracy pną się po szczeblach kariery (24 proc.), realizują się również, prowadząc własny biznes (18 proc.).
I ważna wiadomość dla panów – aż 69 procent pań obchodzi Dzień Kobiet.
Przedsiębiorczynie
Około miliona współczesnych Polek to bizneswoman i przedsiębiorczynie. I w tej roli panie również sprawdzają się doskonale. Z danych Dun & Bradstreet Poland wynika, że firmy prowadzone przez kobiety wykazały w sprawozdaniach finansowych za 2022 rok 33-procentowy wzrost przychodów. Wzrost ich zysku netto plasował się natomiast na poziomie 78 proc. Firmy prowadzone przez kobiety stanowią na początku 2024 roku 27 proc. wszystkich firm zarejestrowanych w naszym kraju. Kobiety dominują w sektorach produkcji odzieży, pomocy społecznej oraz opieki zdrowotnej. Analiza powstała w ramach XV edycji konkursu „Sukces Pisany Szminką Bizneswoman Roku” – najstarszej i największej inicjatywy, która nagradza i nagłaśnia sukcesy przedsiębiorczych Polek.
Uwzględnione w analizie finansowej firmy prowadzone i zarządzane przez kobiety w 2022 roku wykazały ponad 127,5 mld złotych przychodu i ponad 10 mld zł zysku. Na czele co piątej firmy zarejestrowanej w Polsce stała prezeska, natomiast członkinie w zarządach polskich firm stanowią 27,6 proc. W obu przypadkach jest to wzrost w porównaniu do poprzedniego roku na poziomie 1,6 proc.
Również w firmach notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych kobiety coraz częściej zajmują kluczowe stanowiska – jako prezeski kierują 6 proc. firm (wzrost o 0,8 proc. w ciągu roku) i są członkami zarządów 18,5 proc. firm (wzrost w porównaniu do poprzedniego roku o 2,2 proc.).
Z danych Dun & Bradstreet Poland za 2023 rok wynika, że kobiety najczęściej prowadzą mikroprzedsiębiorstwa (od 1 do 9 pracowników) – w tym segmencie obecnie należy do nich 27 proc. biznesów zarejestrowanych w Polsce. W przypadku małych firm, zatrudniających od 10 do 50 pracowników, ten odsetek wynosi 23 proc. Z kolei w przypadku przedsiębiorstw średnich (50-250 pracowników) odsetek właścicielek firm wynosi 15,5 proc., a firm dużych, z ponad 250 pracownikami – 13,4 proc. W 2023 roku po raz kolejny najbardziej aktywne biznesowo były kobiety z województwa śląskiego. Obecnie należy do nich 31 proc. śląskich firm. Na drugim miejscu znajduje się województwo zachodniopomorskie (29,7 proc. firm w rękach kobiet), a na trzecim – świętokrzyskiego (29,6 proc. kobiecych biznesów).
Wciąż jednak większość wyższych stanowisk menadżerskich w Polsce zajmują panowie. Dlaczego tak się dzieje? Czy kobiety w biznesie nadal zderzają się ze szklanym sufitem? Na to pytanie próbowała odpowiedzieć firma KRUK S.A., która w oparciu badanie prowadzone przez panel Ariadna w 2023 r. przygotowała raport „Kobiety w biznesie”. Wynika z niego m.in., że kobiety muszą bardziej niż mężczyźni udowadniać swoje kompetencje zawodowe w miejscu pracy – tak odpowiedziała co trzecia osoba, która wzięła udział we wspomnianym badaniu. Co ważne, dwa razy częściej odpowiadały tak panie (40 proc.), bo tylko 16 proc. panów podzielało to zdanie. Dodatkowo co piąta ankietowana osoba potwierdziła, że przekonania o społecznej roli kobiet, które dzięki swojej większej empatii są stworzone do opieki i zajmowania się domem, hamują ich rozwój zawodowy. Częściej zjawisko to wskazywały panie (29 proc.) niż panowie (12 proc.).
Czytelniczki
Bariery zawodowe, które spotykają jeszcze współczesne kobiety, są tym bardziej niezrozumiałe, że to właśnie panie są obecnie lepiej wykształcone. Od lat przodują również w czytelnictwie prasy i książek. Zwłaszcza właśnie rynek prasowy jest dziś wyraźnie zdominowany przez czytelniczki. Jak wobec zmian, których doświadczają kobiety, zmienia się tematyka czasopism do nich skierowanych?
– Na pewno więcej jest tematów związanych z szeroko pojętym internetem. I to nie tylko traktowanym jako rozrywka, ale też pomoc w codziennym życiu. Staramy się też „oswajać” czytelniczkę ze sprawami urzędowymi, które można załatwić zdalnie. Jeszcze kilka lat temu w artykułach podawaliśmy wyłącznie numer infolinii różnych urzędów, jako miejsca w którymre można dowiedzieć się szczegółowych informacji dotyczących konkretnego przypadku. Dziś podajemy również adresy stron internetowych urzędów i instytucji i podpowiadamy jak szukać potrzebnych informacji – mówi Joanna Kadej-Krzyczkowska, redaktor naczelna magazynów „100 Rad” i „Poradnik 50+” (Wydawnictwo Bauer). – Czytelniczki nawet te w dojrzałym wieku w większości świetnie radzą sobie w internecie – posługują się komputerem, korzystają z sieci na smarfonach, ale prasę traktują jako bardziej przyjazne źródło informacji. Podkreślają, że w internecie panuje chaos, bywa, że znalezione informacje wzajemnie się wykluczają i trudno zweryfikować ich rzetelność. Ulubione magazyny, które czytają często od lat, uważają za bardziej wiarygodne, bo informacje w nich znalezione wiele razy okazywały się pomocne. Poza tym dochodzi do tego przyjemność czytania – z pismem można usiąść przy herbacie czy kawie i przejrzeć to, co nas interesuje. Łatwiej też wrócić do interesującej informacji, jeśli po jakimś czasie chcemy sobie coś przypomnieć – dodaje.
– Tematyka jako taka się nie zmieniła: piszemy o tym, co składa się na świat kobiety: emocje, uroda, zdrowie, rodzina, dom… Zmienił się może jedynie sposób podania treści – nasze czytelniczki doskonale radzą sobie ze współczesnym światem technologii, operują w internecie, są biegłe w obsłudze smartfona. Sięgają po prasę, bo tu znajdą zebrane w jednym miejscu, a przede wszystkim sprawdzone informacje, co w obecnym czasie „fake newsów” jest dla nich bardzo ważne – potwierdza Małgorzata Guss-Gasińska, redaktor naczelna Centralnej Redakcji Czasopism Poradniczych, redaktor naczelna magazynów: „Świat Kobiety”, „Kobieta i Życie”, „Olivia”, „Poradnik Domowy”, „Mam Ogród” (Wydawnictwo Bauer). – Mówiąc o kobiecie w biznesie mamy na myśli osobę czynną zawodowo, ale prowadzącą przy tym dom, mającą szereg zobowiązań w stosunku do dzieci czy starszych już rodziców. To czytelniczka, która często nie ma czasu na szukanie informacji, szperanie w sieci w poszukiwaniu inspiracji dotyczących mody czy wystroju wnętrz – to właśnie dla niej przygotowujemy materiały o nowościach, trendach, nowych modach, żeby miała poczucie, że jest na bieżąco. Ważnym przy tym elementem jest zadbanie o swój dobrostan – namawiamy do zdrowego egoizmu, podpowiadamy, jak radzić sobie ze stresem, jak dobrze odpoczywać, jak zatrzymać się na moment w tym rozpędzonym świecie („Olivia” 2024/03: Co nam daje bachata? albo Dobry poranek zrobi nam cały dzień) – zauważa.
– Czy kobiety aktywne biznesowo znajdą w naszych tytułach propozycje dla siebie? Zdecydowanie tak! Ale grupę tę definiujemy dość szeroko. Dowodem na smykałkę do biznesu może być bowiem także sprawne zarządzanie domem. Wiele naszych czytelniczek jest w tym naprawdę dobra. Te zaś mniej doświadczone czy niepewne swoich możliwości staramy się wspierać – przybliżając zasady zarządzania rodzinnym budżetem i oszczędzania. Podsuwamy też porady prawne, które mogą się im przydać, czy inspirujemy do rozwoju – również zawodowego. Dobrym przykładem są tu, chociażby bohaterki reportaży z serii „Kobieta Tiny”. Każda z nich jest swego rodzaju siłaczką i kobietą sukcesu. Niektóre ten sukces musiały sobie ciężko wywalczyć, inne potrafiły wykorzystać swój wrodzony talent czy uśmiech losu. Łączy je jedno – są żywym przykładem na to, że tkwi w nas niesamowity potencjał i naprawdę warto go wykorzystać – przekonuje Diana Ożarowska-Sady, redaktor naczelna dwutygodników poradnikowych: „Przyjaciółka”, „Tina”, „Pani Domu” (Wydawnictwo Bauer).
Superbohaterki
Kobiety wyjątkowe od dziewięciu lat wybiera i honoruje redakcja „Wysokich Obcasów” (Wydawnictwo Agora). W tym roku już od 10 lutego trwa głosowanie na panie nominowane do tytułu Superbohaterki 2023. „Wspaniałe kobiety, które w ubiegłym roku miały odwagę, by mówić, działać i naprawiać otaczający nas świat. (…) To bohaterki, o których było głośno w zeszłym roku także na łamach magazynu „Wysokie Obcasy” ze względu na ich empatię, determinację i nieustępliwość. Są wśród nich kobiety ze świata sztuki, przedsiębiorczynie, dziennikarki, nauczycielki i prawniczki” – tak pisze o nich redakcja „Wysokich Obcasów”. Kto i za co został nominowany w najnowszej edycji Superbohaterek?
- Paulina Bownik – lekarka; za pomoc uchodźcom na granicy polsko-białoruskiej, za przywracanie wiary w dobro.
- Sylwia Gregorczyk-Abram i Maria Ejchart – prawniczki związane z Wolnymi Sądami; za Tydzień Konstytucyjny, pracę u podstaw i za zmobilizowanie młodych do udziału w wyborach.
- Agnieszka Holland – reżyserka filmowa; za film „Zielona granica”, który obudził sumienia, sprowokował dyskusję i przeciwstawił się bezprawiu.
- Joanna Krochmalska – reżyserka filmowa; za sprzeciw wobec przemocy ekonomicznej, za przypomnienie, że alimenty są dla dzieci.
- Joanna Kuciel-Frydryszak – dziennikarka, pisarka; za „Chłopki” czyli opowieść o kobietach zaharowanych, za przywracanie naszej herstorii.
- Aleksandra Kwaśniewska – dziennikarka; za bezkompromisowość w sprawie bezdzietności i życia na własnych zasadach.
- Marta Niedźwiecka – psycholożka; za podcast „O zmierzchu”, szczerą opowieść o świecie.
- Justyna Niegierysz-Popiel – flecistka, nauczycielka, producentka teatralna; za wytyczenie ścieżki dla edukacji włączającej w Polsce, za budowanie wspólnoty.
- Agnieszka Przepiórska – aktorka; za wybitne kreacje aktorskie i poruszające monodramy, za stworzenie bioteatru.
- Paula Rakowska i Dominika Kasińska – blogerki; za walkę o przestrzeń dla osób z trisomią 21, za upominanie się o ich prawa.
- Hania Rani – pianistka, kompozytorka i wokalistka; za wrażliwość muzyczną, podbój trudnej, zagranicznej sceny muzycznej i odwagę w realizowaniu marzeń.
- Gabriela Wełniak – krawcowa, przedsiębiorczyni; za czynienie codzienności osób transpłciowych łatwiejszą, za wsparcie.
Superbohaterkę 2023 poznamy 18 marca br. W poprzednich edycjach tytuł ten przyznano: Justynie Wydrzyńskiej, Mai Ostaszewskiej, Marcie Lempart, Anecie Sulwińskiej, Iwonie Hartwich, Halinie Birenbaum, Natalii Przybysz oraz Martynie Kaszubskiej. Natomiast Olga Tokarczuk została w 2020 r. okrzyknięta „Superbohaterką Dekady”.
„Świat jest pełen wspaniałych kobiet, Polska jest pełna wspaniałych kobiet. W każdym numerze „Wysokich Obcasów” oraz na serwisie wysokieobcasy.pl przedstawiamy Wam osoby, które robią rewolucję w świecie i zmieniają go na lepsze. Co roku spośród naszych bohaterek wybieramy Superbohaterkę „Wysokich Obcasów”. Doceniamy odwagę, empatię, wrażliwość, wiarę w to, że można żyć inaczej. Bo Superbohaterka ma w sobie nieustępliwość, determinację, wyobraźnię. I potrzebę działania. Superbohaterka inspiruje. Czasem wychodzi z siostrami na ulicę, innym razem walczy z systemem samotnie, w domowym zaciszu. Czasem musi wykrzyczeć swoją złość, innym razem wystarczy szczera opowieść, przełamanie tabu, by dokonać zmiany” – czytamy w „Wysokich Obcasach”.
KINGA SZYMKIEWICZ
DARIUSZ MATEREK
